PHẢ KÝ PHÁI NHÌ HỌ NGUYỄN ĐẠI TÔN

PHẢ KÝ

Thời lịch sử “Trịnh- Nguyễn Phân tranh “ của đất nước Việt Nam, cụ Nguyễn Hoàng sinh năm 1524 là con thứ của cụ Nguyễn Kim, sau khi được Nguyễn Bỉnh Khiêm dạy rằng:”Hoàng sơn nhất đới, vạn đại dung thân” và được chị Ngọc Bảo xin Trịnh Kiểm cho vào trấn thủ đất Thuận – Quảng vào năm Mậu Ngọ (1958). Nguyễn Hoàng vào Nam đã đóng dinh  ở xã Ái Tử thuộc huyện Đăng Xương ( Triệu Phong) tỉnh Quảng Trị.

          Cụ Nguyễn Hoàng là ông chúa Nhà Nguyễn đã khởi xướng cuộc Nam tiến anh dũng mở mang bờ cõi về phương Nam gắn liền quá trình dựng nước của dân tộc ta.

          Cũng trong quá trình này cách đây gần 500 năm, dưới triều Hồng Đức nhà Lê, Ngài Nguyễn Viết Cổ- Thượng Thỉ Tổ Họ Nguyễn Đại Tôn đã cùng hai Ngài Hồ và Lê từ Châu Hoan vượt song Thạch Hãn vào đất Cổ Thành Triệu Phong.

Ba Ngài thấy nơi đây non nước hiền hòa, giang sơn cẩm tú nên đã chọn làm nơi dựng nghiệp. Ba Ngài đã khai khẩn đất hoang, xây dựng đền chùa, chợ búa…Làng Cổ Thành với nhiều xóm từ Xóm Bành, Xóm Dài, Xóm Tiêu, Xóm Dương, Xóm Hà, Xóm Trà kéo dài gần 3 cây số. Công đức của Ngài thật lớn lao, cho nên đến đời vua Tự Đức, Ngài đã được sắc phong Khai, Khẩn , Tôn, Thần.

          Có thơ rằng:

“ Ai qua bãi cát

Ai đến xóm Hà

Ai qua chợ Sãi

Ai rẽ Miếu Bà”

“ Quê tôi đó có dòng sông dịu mát

Chảy hiền hòa ra biển cả mênh mông

Chàng : Thạch Hãn” với dòng sông trải rộng

Chàng vai em “ Vĩnh Định” khiêm nhường” 

…” Mặt trời vừa lên tỏa ánh bình minh

Người ra chợ gánh gồng vui rộn rã

Nào vải vóc, nào lợn gà, rau quả

Cho cơm ngon, áo ấm buổi thanh bình…”

          Đất Cổ Thành không phải là đất màu, ruộng lúa. Con cháu ba họ đều buôn bán sinh nhai. Đời sống con cháu ngày càng phồn thịnh.Họ đoàn kết, gắn bó bên nhau, dựng vợ gã chồng, sinh con đẻ cháu ngày càng đông đúc. Về học hành có trường làng, trường Tiểu học ở Phủ Triệu. Ốm đau có thầy thuốc lo toan giúp đỡ. Người chết được phụng thờ chôn cất chu đáo.

          “Đây Cồn Chền mồ mã một màu xanh

          Nơi anh nghỉ biết bao nhiêu thế hệ

                                                 Ngôi mã Tổ uy nghi và chễm chệ

          Đã từng sinh trưởng hằng lớp cháu con”

 ( Quy tập các thế hệ từ Cao Cao Tổ thứ năm trở xuống năm 2000)

          Mộ Tổ còn đó, sừng sững trên đồi cao Xóm Dương,, còn chữ vàng mặc niệm “ Tổ Tôn công đức” đời đời con cháu ghi ân.

          Nhớ Ngài xưa

Đất Bắc cắt rốn,chôn dau; Trời Nam mở bờ kiến tạo

Dưới Triều Hậu-Lê vào đời Hồng Đức

Hợp chí ba Ngài Lê, Hồ , Nguyễn

Chung lời nguyền khai rạng vạn thế sau

Nhân thành cũ nơi đây giang sơn cẩm tú

Ba Ngài đồng lập mộ khai canh

Mở giang biên khai sáng Xã Cổ Thành

Ngẫm công đức Nguyễn Triều phong khai khẩn

Nay miếu mộ Ngài tôn nghiêm kính cẩn

Khám vị thờ nhuận sắc rạng ngời

Nguyên một gốc, nảy ba chồi

Cành cánh sinh sôi thiên hoa, vạn quả

Chia ba phái hiện giờ sinh hạ

Giống dòng đĩnh ngộ nữ tú nam thanh

Thơ kiếm đằng danh, công thương tiến phát

Ấy nhờ phúc âm tiên linh, mặc hộ diệt hoa vinh hiển

Nay tạc ghi muôn đời kỷ niệm

Cung kính dâng một vị Văn bia   

                                          

                                                                                               Kính hiến

 

                                         Nguyễn tộc Đại Tôn đồng tam phái 

  Bái chí

  Mùa đông năm 1963

(Ghi lại theo tài liệu bác Nguyễn Văn Ánh)